Farida en Samira zitten samen op de bank, uitgeput maar voldaan. De dag was lang, zoals alle dagen tijdens de Ramadan, en de honger en dorst voelen intenser naarmate de zon langzaam ondergaat. Op tafel staan de eerste gerechten al klaar: geurige soep, rijst en versgebakken brood. Maar eten mogen ze nog niet. Nog een paar minuten wachten, nog even doorzetten. Het vasten gaat niet alleen over het niet eten en drinken, maar over geduld, discipline en bezinning.
Toch lijkt die betekenis op de werkvloer soms volledig verloren te gaan. Collega’s die onbegrip tonen, flauwe grapjes maken of simpelweg verwachten dat je op volle kracht doorwerkt alsof je niet al uren zonder water en voeding zit. “Ik snap niet waarom je dit jezelf aandoet,” krijgt Samira regelmatig te horen. Alsof ze voor de lol dorstig en vermoeid door de dag gaat.
Uitdagingen op de werkvloer
Voor Farida, die in een fabriek werkt, is de Ramadan extra zwaar. “Mijn leidinggevende verwacht gewoon dat ik even snel werk als anders,” zegt ze. “Maar na uren zonder eten en drinken merk ik dat mijn energie afneemt. Dat lijkt niemand te begrijpen.”
Op kantoor ervaart Samira hetzelfde. Wanneer ze aangeeft dat ze zich beter voelt bij een vergadering later op de dag, wordt dat weggewuifd. “Je bent toch een professional? Dan moet dat geen probleem zijn.” Het lijkt alsof er begrip is voor alles—behalve voor haar geloof.
Sommige collega’s doen het af als iets kleins. “Kun je niet gewoon stiekem een slokje water nemen?” vroeg iemand eens. Alsof het vasten een vrijblijvende uitdaging is en niet een diepgewortelde spirituele traditie.
Respect gaat twee kanten op
Niemand vraagt om speciale behandeling, benadrukken de vrouwen. “We doen gewoon ons werk, we klagen niet. Maar een beetje respect zou fijn zijn,” zegt Farida. “Nederlanders hebben zoveel respect voor andere dingen, waarom is dit dan zo lastig?”
De herinneringen aan hun ouders komen boven. Zij kwamen hier decennia geleden, in een tijd waarin halal voedsel nauwelijks te vinden was en moskeeën schaars waren. Ze vochten voor hun plek in de maatschappij, zonder hun geloof op te geven. Nu, jaren later, lijkt het nog steeds een strijd om erkenning.
Een klein gebaar maakt een groot verschil
Toch zijn er ook positieve ervaringen. Soms zijn er collega’s die wel meedenken: een leidinggevende die flexibel omgaat met werktijden, of iemand die simpelweg vraagt hoe het vasten verloopt. Die kleine gebaren maken een groot verschil.
Samira glimlacht. “Een collega bood laatst spontaan aan om een meeting te verplaatsen. ‘Je hebt vast meer energie na zonsondergang,’ zei hij. Dat vond ik zo attent.”
Misschien is dat wel de sleutel: geen grote aanpassingen of uitzonderingen, maar gewoon een beetje begrip. Want respect tonen voor elkaar kost niets—behalve misschien een paar seconden nadenken.
