Wat een feestelijke viering van de vrijheid had moeten zijn, eindigde in opschudding en bezorgdheid. Tijdens de officiële opening van het Bevrijdingsfestival in Wageningen is maandagmiddag een rookbom gegooid richting premier Dick Schoof en zijn Poolse ambtsgenoot Donald Tusk. De bom kwam vermoedelijk in aanraking met Tusk, waarna beide leiders halsoverkop van het podium werden begeleid.
Incident tijdens toespraak
De rookbom werd gegooid terwijl Schoof het woord voerde op het hoofdpodium. Op videobeelden is te zien hoe de bom tot vlak bij de twee premiers terechtkomt, waarna chaos ontstaat. Beveiligers grepen snel in en leidden de politici van het podium. Ook was boegeroep vanuit het publiek hoorbaar op het moment van de aanval.
Een aanwezige vrouw, die het tafereel van dichtbij meemaakte, sprak van een angstige situatie: “Ik stond er middenin. Er werd geduwd, er was paniek. Het was echt niet fijn,” vertelde ze aan Hart van Nederland. Volgens haar gingen demonstraties daarna nog kort door, maar keerde de rust enigszins terug toen band RONDÉ begon te spelen.
Schoof en Tusk keren terug op podium
Ondanks het incident keerden Schoof en Tusk even later terug op het podium. Schoof stak het bevrijdingsvuur alsnog aan, waarmee het officiële startsein werd gegeven voor de veertien bevrijdingsfestivals in het land. Het optreden van RONDÉ volgde kort daarna, waarmee het programma werd hervat zoals gepland.
Protestactie: ‘Wij trekken een rode lijn’
De rookbom was vermoedelijk onderdeel van een grotere protestactie gericht tegen het huidige Nederlandse kabinetsbeleid. Eerder op de dag deelden demonstranten rode kaarten uit aan bezoekers. Op de kaarten stond de boodschap ‘Wij trekken een rode lijn’, een verwijzing naar de oproep aan het kabinet om zich uit te spreken tegen het militaire geweld van Israël.
Op de Marijkeweg in Wageningen hielden activisten een symbolische ‘rode lijn’ van stof vast. De boodschap van de demonstranten: het nieuwe kabinet – met Schoof als beoogd premier – weigert volgens hen stelling te nemen tegen het geweld in Gaza, ondanks wat zij beschrijven als “overweldigend bewijs van genocide op het Palestijnse volk”.
Veiligheid en vrijheid onder spanning
Het incident werpt opnieuw vragen op over de balans tussen vrijheid van meningsuiting en de veiligheid van openbare figuren. De aanwezigheid van rookbommen bij een nationaal evenement als het Bevrijdingsfestival onderstreept hoe gespannen het politieke klimaat momenteel is – zowel in binnen- als buitenland.
Voor de organisatie is het incident een harde les in risicomanagement, zeker nu deze festivals bedoeld zijn als symbool van eenheid en vrijheid. Tegelijkertijd zal het debat over wat vrijheid van meningsuiting precies inhoudt – en hoe die zich verhoudt tot nationale symboliek – de komende dagen ongetwijfeld oplaaien.
